Het onderwijs weer open, psychische klachten van jongeren voorbij? Vaak in het nieuws: de coronacrisis heeft eraan bijgedragen dat meer jongeren psychische klachten ervaren zoals angst en somberheid. Hun mentaal welbevinden (veerkracht, positieve mentale gezondheid en levenstevredenheid) is niet in balans. Er blijkt een samenhang te zijn tussen het mentaal welbevinden en psychische klachten: bij jongeren met een sterke positieve mentale gezondheid of veerkracht komen minder vaak psychische klachten voor.
Geluk en tegenslag De Nederlandse jeugd was tot voor kort de gelukkigste van de wereld, maar in coronatijd lijken jongeren er opeens alarmerend slecht aan toe te zijn. Kennelijk is het gevoel van tevredenheid en geluk dermate broos, dat een tegenslag als gevolg van coronamaatregelen niet kan worden opgevangen. Die tegenslagen zullen in het leven van jongeren niet stoppen met het verdwijnen van de coronamaatregelen. Tegenslagen, in welke vorm dan ook, horen bij het leven, ook in een van meest welvarende landen van de wereld. Deze crisis maakt duidelijk dat jongeren, ook naar eigen zeggen, niet goed opgewassen zijn tegen tegenslagen. Dan bekruipt je toch de vraag: moeten jongeren niet vooral wat weerbaarder worden? De filosofen en pedagogen Rousseau en Kant zeiden al dat het belangrijk is dat een kind builen en schrammen oploopt in zijn jeugd. Als kinderen geen teleurstellingen mogen meemaken, dan ontwikkelen ze geen coping skills. Dan leren ze niet omgaan met tegenslag, frustratie, boosheid, verlies, liefdesverdriet. Dat zijn allemaal dingen die bij het leven horen en waar kinderen op voorbereid moeten worden. Ook nu het onderwijs weer (deels) open is, blijft aandacht voor veerkracht en positieve mentale gezondheid dus erg belangrijk. Maar hoe dan?
Veerkracht is het vermogen om te herstellen van stress en tegenslag. Als er iets naars of verdrietigs gebeurt, kun je je knap beroerd voelen. Dat is normaal. Sterker nog: het voelen en accepteren van je emoties is het begin van een veerkrachtige reactie. Na verloop van tijd veer je vanuit die stress of dat verdriet, beetje bij beetje, weer terug naar je gewone zelf. Of misschien zelfs naar je betere zelf. Maar gun jezelf de tijd om terug te veren. Dat maakt veerkracht ook iets anders dan altijd maar sterk zijn. Dan verander je niet. Juist het doorvoelen van de emoties en ze accepteren, is de voorwaarde voor groei.
Deze tips geven je meer veerkracht
- Ga alleen met problemen aan de slag die belangrijk voor je zijn.
- Stel duidelijke doelen voor jezelf. Vraag je af: wat geeft jouw leven zin?
- Zoek afleiding in dingen die je belangrijk vindt, en waar je blij van wordt.
- Durf om hulp te vragen. Vergeet ook niet dat mensen het vaak fijn vinden om te kunnen helpen.
- Vergeef. Blijf niet hangen in wrok. Goed om te weten: vergeven doe je in principe altijd voor jezelf. Maar de ander kan er natuurlijk ook behoorlijk van opfleuren.
- Wees optimistisch. Het mooie is: dat kun je leren, in welke situatie je ook zit, zie de tips hieronder.
Optimisme en positiviteit Als je het leven positief bekijkt, heb je automatisch ook meer positieve emoties. Daardoor maak je eerder vrienden, kun je beter omgaan met stress, los je een ruzie sneller op, ben je creatiever, krijg je meer steun uit je omgeving, word je minder snel ziek en leef je langer.
Tips voor een optimistische kijk op het leven
- Maak je geen zorgen over zaken waar je geen invloed op hebt. Meedenken over de milieuvervuiling is belangrijk, meelijden niet.
- Geef aandacht aan positieve dingen. Er is aan elke dag wel iets positiefs te ontdekken: een leuke ontmoeting, een mooie lucht, een spinnende kat op je schoot, wind mee op weg naar huis.
- Klagen mag, maar niet te lang en houd je bij de feiten.
- Laat je niet leiden door angst.
- Probeer eens iets nieuws. Wie niet waagt, die niet wint.
- Bedenk van wie je energie krijgt, of van wat. Je wordt bijvoorbeeld altijd vrolijk van je neef en je houdt van tennis. Maak voor beiden tijd vrij. Of ga samen tennissen.
- Schrijf aan het eind van elke dag twee positieve dingen op.
Bewust worden van positieve dingen Kijk eens 2 weken iedere avond terug op de afgelopen dag. Trek hier ongeveer tien minuten voor uit. Zoek daarbij in je herinnering naar twee goede of positieve dingen die gebeurd zijn. Dit mogen kleine gebeurtenissen (“iemand stond voor me op in de bus”) of grote gebeurtenissen (“mijn zus heeft een gezond kind gebaard”) zijn. Omschrijf in een paar woorden de positieve gebeurtenis. Geef daarbij een antwoord op de vraag: “Wat heb ik gedaan waardoor deze positieve gebeurtenis mij is overkomen?” Dit is in het begin best lastig, maar je zult merken dat je hier na verloop van tijd steeds beter in wordt. Tip: Koop een mooi notitieboekje voor deze oefening. Als deze oefening een gewoonte is geworden, is denken aan drie positieve dingen voldoende. Alhoewel opschrijven leuk blijft omdat je het dan later terug kunt lezen.
Je kan drie keer vallen, zolang je maar vier keer opstaat.